Kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri. Kalp Sağlığı Ve Beslenme - Prof. Dr. Mustafa Güler
İçerik
Fiziksel aktivitenin az olması egzersiz azlığı Doğum kontrol hapı kullanımı sigara içiliyorsa Menopoz Yaş, cinsiyet, genetik yatkınlık kalp hastalıklarının önemli bir nedenleridir ve bunlar değiştirilemeyen risk faktörleridir.
Kalp sağlığı, genetik- çevresel faktörler ve vücuttaki pek çok sistemden doğrudan etkileniyor. Düzensiz beslenme ve hareketsiz yaşamın yanı sıra; diyabet, KOAH, yüksek tansiyon, obezite, tiroit ve gut gibi hastalıklar da kalbe olumsuz etki yapıyor. Harun Arbatlı, kalp sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken hastalıklar hakkında bilgi verdi. Diyabet yüzünden genç yaşta kalp hastası olmayın Diyabet yani şeker hastalığı aslında bir damar hastalığıdır. Damar ağı bakımından zengin olan kalp, böbrek ve göz gibi organlar diyabet hastalığından daha fazla etkilenmektedir.
Kardiyovasküler hastalıkların çoğu bu değiştirilebilen risk faktörleriyle mücadele edilerek engellenebilir. Bu risk faktörleri Sağlıksız beslenme, Yetersiz fiziksel aktivite Tütün kullanımı ve Alkol kullanımı dır.
Sağlıksız beslenme ve yetersiz fiziksel aktivite etkisiyle bireylerde kan basıncında yükselme, kan şekeri yüksekliği, kan lipidlerinde yükselme, fazla kilo ve obezite görülür. Bu risk faktörlerini daha iyi anlamak için kolesterol ve kan lipitlerini biraz tanımamız gerekmektedir. Kolesterol: Hayvansal kaynaklı besinlerde ve tüm hücrelerde bulunan mum yapısında yağ benzeri maddelerdir.
Kan Kolesterolü: Kan dolaşımında bulunur. Kalp hastalıklarının yüksek kan kolesterol düzeyi ile ilişkili olduğu ve kan kolesterol düzeyinin düşürülmesinin kalp hastalıkları görülme riskini azalttığı bilinen bir gerçektir. Kan kolesterol düzeyi yükseldikçe, kalp hastalığı oluşma riski de artmaktadır. Diyet kolesterolü: Kandaki kolesterolün çoğunu vücudunuz kendi üretirken geri kalan kısmı da besinlerle alınan kolesterol oluşturmaktadır.
Bitkisel kaynaklı besinler yağ içerseler bile kolesterol yüksek tansiyon belirtileri baş ağrısı. Kolesterol yalnızca. Normalde vücut hücrelerinin ihtiyacı olan yağı taşır.
Please wait while your request is being verified...
Kanda normal değerinden fazla olursa damar duvarlarında birikmektedir. Ancak kişinin yaş ve risk faktörlerine göre normal sınırları değişmektedir. HDL iyi kolesterol: Görevi, damarlardaki hücrelerden kullanılmayan kolesterolü uzaklaştırarak, yeniden karaciğere taşımaktır. Bu nedenle iyi kolesterol miktarının yükseltilmesi çok önemlidir. Yükseltilmesi için; zayıflama, sigaranın kesilmesi, fizik aktivitenin arttırılması ve bir grup ilaç statin grubu, fibratlar, niacin kullanılması gerekmektedir.
"Kalp sağlığını etkileyen 8 risk faktörüne dikkat" uyarısı
Trigliserid: Yüksek trigliserid düzeyi kalp hastalığı riskini arttırmaktadır. Bunun nedeni trigliserid ve HDL kolesterolün metabolizma üzerindeki rolüdür. Eğer hastanın trigliserid düzeyi çok yüksekse, o zaman buna bağlı olarak HDL kolesterolde iyi kolesterolazalma gözlenir. Trigliserid seviyesinin düşmesi için, fazla kilolu olan kişilerin zayıflatılması, doymuş yağ ve kolesterolden düşük bir beslenme programı oluşturulması, basit karbonhidrat tüketiminin azaltılması, fiziksel aktivite yapılması gerekmektedir.
Hipertansiyon: Kalbin kasılması sırasında ölçülen kan basıncı büyük tansiyon, kalbin gevşemesi esnasında ölçülen kan basıncı ise küçük tansiyondur. Hipertansiyon, değişik böbrek, kalp, damar hastalıklarına, felçlere ve görme kaybına yol açabilir. Tuz tüketiminin fazla olduğu toplumlarda, kan basıncı yüksekliğine daha sık rastlanır.
Kalp hastalığının en önemli risk faktörlerinden biridir. Diyabet: Diyabet, bir risk faktörü olmanın yanı sıra, koroner kalp hastalığı varlığına eşdeğer bir risk taşıdığından risk değerlendirmesinde ayrı bir yeri vardır.
Obezite: Obezite, kalp damar hastalıklarının gelişmesine yol açan bağımsız ve önemli bir risk faktörüdür.
Timur Timurkaynak, hipertansiyon, diyabet, obezite, sigara, yüksek kolesterol, egzersiz yapmamak, sağlıksız beslenmek ve ailede kalp hastalığı hikayesi olmasını kalbin düşmanı 8 risk faktörü olarak sayabileceklerini belirterek, 'Kalp hastası olmak kader değildir. Kalp hastalığı riskini oluşturan faktörlerden uzak durursak kalp hastalığını önleyebiliriz. Türkiye İş Bankası grup şirketleri arasında yer alan Bayındır Sağlık Grubu'ndan yapılan açıklamada, tüm dünyada yaşanan Kovid salgınının, sağlığa daha fazla dikkat edilmesi gerektiğini öğreterek düzenli sağlık kontrollerinin önemini gözler önüne serdiği belirtildi.
Özellikle karın çevresi yağ dokusu risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Obez kişilerde Tip 2 diyabet gelişme riski 2 kat fazla iken bu risk abdominal obezitesi olanlarda 10 kat fazladır.
Bel çevresinin kadında cm, erkekte cm olması durumunda abdominal obezite tanısı konur. Abdominal obezite sıklıkla metabolik sendromun bir unsuru olup insülin direnci, bozulmuş açlık glukozu, hipertansiyon, trigliserid yüksekliği ve HDL-kolesterol düşüklüğü ile birliktedir. Fiziksel aktivite azlığı: Koroner arter hastaları egsersiz programlarından oldukça fayda görürler. Yapılacak fiziksel aktivitenin tipi, sıklığı ve süresi önemlidir.
Medikal Teknolojiler Genel Tanıtım Bazen kalbi besleyen damarlarda ya da kapaklarında, bazen de kalbin hiç beklenmedik bir yerinde oluşan küçük bir sorun hayatınızı etkiler, hatta kimi zaman belirler. Yarattığı ciddi sonuçlar itibariyle, erken teşhisi çok önemli olan kalp hastalıkları arasında en sık görülenler ve tedavi yöntemlerine buradan ulaşabilirsiniz: Kalp Nerede?
Haftada en az 4 gün 30 dakika; hızlı yürümek, merdiven çıkmak, yüzmek, bisiklete binmek, dans etmek gibi yapılan aktiviteler büyük kas gruplarının ardı sıra kasılıp gevşemesini sağlayarak koroner kalp hastalığı riskini azaltır. Doymuş yağlar ayrıca insülin direncini de arttırmaktadır. Doymuş yağ asitleri memeli hayvanların etlerinde ve bunlardan elde edilen süt ürünlerinde doğal olarak bulunduğundan doymuş ilaçsız yüksek tansiyon tedavisi 3 örneğin tereyağ kahvaltıda ve yemeklerde ilave olarak kullanılmamalıdır.
Doymamış yağ asitleri Doymamış yağ asitleri çoklu ve tekli-doymamış yağ asitleri diye ayrılırlar. Omega-3 yağ asitleri yağlı deniz balıklarından başka bazı bitkilerde keten-tohumu ve yağında, konola yağında, soya yağında ve fındıkta bulunmaktadır.
Günde adet gibi az miktarda fındık yenmesinin küçük bir yararı söz konusu olabilecekken, total kaloriyi ve omega-6 yağ asitleri alımını da arttıracak şekilde daha fazla tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Tekli doymamış yağ asitleri: Tekli doymamış yağ asitlerinden zengin yağlar oda sıcaklığında sıvı formdadır. Kanola, fındık yağı ve zeytinyağları bu yağ asitlerinden zengindir. Tekli doymamış yağ asitleri-nin LDL kolesterol ve trigliseridler üzerindeki etkileri nötral olmasına karşın, HDL kolesterolünü artırıcı et-kisi vardır.
- 3 derece yüksek tansiyon tehlikelidir
- Kalp Sağlığı 1-Kalp sağlığını korumak için nasıl beslenmeliyiz?
Beslenmenizde yer alan yağ türleri ve yağ asitleri bileşimi kan lipit profilini kolesterol, HDL, LDL, trigliserit düzeylerini etkiler. Doymuş yağı yüksek oranda içeren diyetlerle kan kolesterol düzeyi artarken, tekli doymamış yağların kullanımı ile HDL kolesterol yani iyi kolesterol artmaktadır. Çoklu doymamış yağ asitleri: Yağ asidinde bulunan karbon molekül-leri arasındaki kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri bağlardan iki veya daha fazlası kırılmıştır.
Çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin yağlar oda sıcaklığında sıvı veya yumuşak formdadır. Diyette doymuş yağ asitlerinin yerine çoklu doymamış yağların tüketilmesi ile LDL kolesterolünde önemli bir düşüş sağlanabilmektedir.
Çoklu doymamış yağ asitleri içinde iki ana grup vardır, Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri. Omega-6 yağ asitleri linoleik asit. Omega-6 yağ asitlerinden zengin bitkisel yağlar, mısır özü, ayçiçeği, soya fasülyesi yağıdır. Omega-3 yağ asitleri: Özellikle soğuk sularda yaşayan uskumru, ton, somon, gibi yağlı balıklarda bulunmaktadır. Omega-3 yağ asitleri yağlı deniz balıklarından başka bazı bitkilerde keten tohumu ve yağında, kanola yağında, soya yağında, ceviz ve fındıkta bulunmaktadır. Omega-3 yağ asitleri LDL kolesterol yapımını azaltarak kan trigliserit düzeyini düşürmektedirler.
Omega-3 yağ asitlerinin kalp koruyucu etkisi nedeni ile bu yağları tüketenlerde koroner kalp hastalığına bağlı ölümlerde düşüş görülmektedir.
Bu etkiyi yapabile-cek Omega-3 yağ asidi dozu günlük mg ile 1. Günde yağlı bir porsiyon balık yenmesi ile yaklaşık mg Omega-3 yağ asidi alınabilmektedir. Bu nedenle haftada en az 2 kez balık yenilmesi g önerilmektedir.
Doymuş yağ asitleri: Hayvansal kaynaklı besinlerden kırmızı et, tavuk derilitereyağı, tam süt ile bitkisel besinlerden palmiye ve palmiye tohumu yağı ile hindistan cevizi yağı doymuş yağlardan zengindir. Diyette alınan doymuş yağ asitleri LDL kolesterol düzeylerini yükseltir ve insülin direncinin oluşumunda etkin olduğu için diyabete eğilimi artırır. Kolesterol miktarı yüksek besinler, sakatat beyin, ciğer, böbrektereyağ ve yumurta sarısı doymuş yağlardan kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri zengin olan gıdalardır.
Günlük kolesterol alımının mg olması önerilmektedir. Protein gereksinimi, bezelye, nohut, kuru fasulye, mercimek gibi kuru baklagillerden ve tam tahıllardan da karşılanmalıdır.
Bu besinler liften de zengin olduklarından, kan kolesterol düzeyini düşürmede de yardımcı kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri. Baklagiller, tahıllar ve sebzeler diyette önemli bir yer tutmalıdır. Antioksidanlar Gözleme dayalı epidemiyolojik çalışmalar fazla miktarda antioksidan alımının koroner kalp hastalığı riskini azalttığı şeklindedir. Bu nedenle antioksidanlardan zengin sebze, meyve, tüm akut yüksek tansiyon ürünleri diyette arttırılmalıdır.
A vitaminin ana kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri olan beta-karoten havuçta ve yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunur. Doğal gıdaların dışında, ilave olarak beta-karoten alınmasının bir yararı olmadığı hatta zararlı etkileri olabileceği gösterildiğinden, bu vitamin doğal kaynaklardan alınması yeterlidir.
B vitaminleri ve homosistein Folik asit, B6 ve B12 vitaminlerinden plazma homosistein düzeyini azalttığı gösterilmesine rağmen bu azalmanın kardiyovasküler riski düşürüp düşürmeyeceği henüz belirlenmemiştir. Bu konuda yürümekte olan çok sayıda kontrollü çalışma bulunmaktadır. Bu nedenle diyet folik asit, vitamin B6 ve vitamin B12 kaynağı olarak yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, bulgur, meyve, balık ve süt ürünlerini yeterli miktarda içermelidir.
Ancak çalışmaların beta karoten, E vitamini ve C vitamini ile ilgili bulguları çelişkilidir. Her an bu hesaplama yapılamayacağı için daha pratik çözümlerle yağ tüketimimizi sınırlayabiliriz. Mutfağınızı ve kullandığınız yağları tanıyın. Beslenme mutfakta başlar ve kalbinizi korumaya mutfağınızda kullandığımız yağ çeşitlerini tanıyarak başlayabilirsiniz. İşe katı yağları mutfağınızdan çıkartarak başlayın margarin, tereyağı, kuyruk yağı, iç yağı vb.
Bunların yerine ayçiçeği yağı, mısırözü yağı, zeytin yağı, ve fındık yağını tercih edin. Tek tip yağ tüketmek yerine sıvı yağları kullandığınız yemeğe göre çeşitlendirin çünkü her birinin içindeki doymamış yağlar kan yağlarını düşürmede ve iyi kolesterolümüzü artırıcı etkiye sahiptir. Zeytinyağını salatalarda, yemeklik olarak kullandığınız diğer sıvı yağları ise karışım şekline tüketiniz.
Pişirme yöntemlerini doğru tercih edin. Kızartma ve kavurmalardan uzak durmalı; daha çok haşlama, kendi suyunda pişirme, ızgara ya da fırında pişirme yöntemlerini tercih etmeliyiz. Bu şekilde aşırı yağ kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri sınırlamakla kalmayıp yemeğimizin besin kalitesini de artırmış oluruz.
Yemekleri pişirirken fazla yağ kullanmamak, 1 kilogram sebzeye 2 yemek kaşığı sıvı yağdan fazlasını eklememeli ve et kullandığımız yemeklerin içine yağ koymamak soframızda yağ tüketimini sınırlamanın pratik yöntemleridir. Süt ve süt ürünlerinin az yağlı veya tamamen yağsız olanlarını tercih edin.
Kalp Sağlığı Ve Beslenme - Prof. Dr. Mustafa Güler
Yağı sağlıklı yollarla azaltılmış süt ve süt ürünlerinin bileşiminde diğer besin öğeleri açısından hiç fark olmadığı gibi bu ürünleri tercih etmek koruyucu olmak açısından da çok önemlidir Atıştırmalarınızda az yağlı yiyecekler tercih edin.
Ana öğünler arasında tükettiğiniz atıştırmalık yiyecekleri cips, pasta, kek gibi yağ içeriği yüksek yiyecekler yerine meyve, sebze, hafif kahvaltılıklar ya da az yağlı ürünlerden tercih edin. Yediğiniz besinleri tanıyın.
Besin etiketlerini okuyun, aşırı yağlı besinlerden ve içeriğini bilmediğiniz her türlü yiyecekten kaçının. Daha az yağ içeriği olan besinleri beslenmenize katın.
Bu Yiyecekler Kalp Damarlarınızı Temizliyor ve Kalp Krizini Önlüyor.
Bu konuda gerekirse bir uzmandan yardım alın. Kırmızı ve beyaz et tüketiminde tercihlerinizi doğru belirleyin. Kalp rahatsızlığına sahip bireylerde kırmızı et tüketiminin haftada fazla en iki kez iki köfte kadarı yaklaşık 60 g aşmaması gerekmektedir. Diğer günlerdeki et tüketimi ise beyaz et olmalı ve günde beş köfteyi yaklaşık g aşmamalıdır.
- Beslenme ve Kalp Hastalıkları
- Argininin kalp sağlığındaki rolü
Etlerin yağsız kısmı tercih edilmeli ve mevsimine göre haftada iki kez beslenmemizde balığa yer verilmelidir. Bu günlük toplam yağ tüketiminin yaklaşık üçte biridir. Diyette toplam yağ miktarının azaltılması, aynı zamanda doymuş yağ tüketimini de azaltacaktır. Yemeklerinizde katı yağları mümkün mertebe az kullanın. Yemeklerinizde margarin, tereyağı, kuyruk yağı, iç yağı gibi doymuş yağları kullanmak yerine bitkisel sıvı yağları zeytinyağı, ayçiçek yağı, soya, kanola yağı vb.
Tereyağı hayvansal kaynaklı, margarinler bitkisel kaynaklı olmalarına rağmen her ikisi de aynı miktarlarda yağ içermektedirler. Bir yemek kaşığı tereyağı veya margarin yaklaşık olarak 12 gramdır ve kalorilik enerji verir. Bu hayvansal kaynaklı yağların ve katı yağların yerine bitkisel sıvı yağların zeytinyağı, kanola, soya, ayçiçek yağı vb.
Haftada 2 den az olmamak kaydıyla balık tüketilmelidir Japonlar ve Eskimolarla yapılan eski çalışmalarda omega-3 yağ asitlerinden zengin balık tüketiminin koroner kalp hastalığı KKH kaynaklı ölüm oranında azalma ile ilişlkili olduğu saptanmıştır. Daha sonra bu özellik üzerine ani kardiyak ölüm riski ile balık tüketimi arasındaki ilişkiyi araştırmak üzere pek çok araştırma yapılmış sonuçlarda, haftada en az bir kez balık tüketimi erkeklerde ani kardiyak ölüm riskini azalttığı bulunmuştur kanıt düzeyi B.
Diyetinizde posa tüketimini artırın Posa vücudumuzda kolesterolü düşürücü etkiye sahiptir ve diyetimizle aldığımız posa miktarını artıran pratik çözümleri hayatımıza yerleştirerek kalp sağlığımızı koruyabiliriz Günde en az beş porsiyon sebze ve meyve tüketin.
Kabuklu yenilebilenlerin kabuğuyla birlikte tüketilmesi tercih edilmelidir. Sebzelerin ve meyvelerin yağ içeriğinin düşük olmasının yanı sıra posa içeriğinin de yüksek olması kalp damar sağlığını korumada olumlu etkileri görülmektedir. Çünkü bazı meyve ve sebzelerin içeriğinde bulunan suda çözünür posa, kolesterol düşürücü etkiye sahiptir. Rafine ürünler yerine tam tahılları ve ürünlerini tercih edin. Günlük enerjimizin büyük bir kısmını tahıllardan karşılarız ve bu grupta seçim yaparken tam taneli tahılları tercih etmemiz posa tüketimini artıracağından kalp sağlığımız için iyi bir koruma yöntemidir.
Bunun yanında bu ürünlerin besleyici değeri de rafine ürünlere göre daha fazladır. Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, kalp hastalıkları ve sağlığa etkileri yerine bulgur tercihi bize hem doygunluk hissi verir hem de kalp sağlığımız açısından posa tüketimimizi artırıp kan yağlarını düşürür.
Yulaflı ürünlerde de posa içeriğinden yüksek tercih edilmesi tavsiye edilen yiyecek türlerindendir.
Haftada en az iki kez kurubaklagil tüketin. Nohut, mercimek, kuru fasulye gibi bakliyatlar posa yönünde zengin besinlerdir aynı zamanda besin değeri de yüksektir. Haftada en az iki kez kurubaklagil tüketimi hem kaliteli beslenmemize hem de kalp sağlığımızı korumaya yardımcıdır.
Aktif olun ve düzenli bir fiziksel aktivite yapmaya çalışın Hareketsiz bir yaşam şekli Obezite için en önemli sebepler arasında görülmesinin yanı sıra kalp hastalıkları için de risk faktörüdür. Oysaki aktif bir yaşam kan kolesterol ve trigliserid seviyelerini normalde tutar ve HDL kolesterol seviyesini artırır.
Ağırlık denetiminin de vazgeçilmez bir parçası olan fiziksel aktivite aynı zamanda stresi kontrol etmeye ve kan basıncını düşürmeye yardımcıdır. Kardiyovasküler hastalıklardan korunmak için gereken egzersiz yoğunluğu hakkında tartışmalar sürmektedir ancak halen önerilmekte olan ; haftada en az 3 gün ve en az 30 dakika süren aerobik egzersizdir. Kan Basıncınız yüksekse hipertansiyon kontrol altına alın. Hipertansiyon da kalp krizi ve felç gibi durumlar için önemli risk faktörüdür.
Sigara içmeyin Sigara kullanımı kalp atım hızını artırırken, kan basınıcının da yükselmesine sebep olur. Aynı zamanda iyi kolesterolü düşürür ve kan pıhtılaşmasını artırıp kalp krizine neden olabilir. Kiloluysanız fazla kilolarınızdan kurtulun İdeal Vücut ağırlığınızı koruyun. Günümüzün en önemli sağlık sorunu haline gelen vücutta aşırı yağ kütlesi olarak tanımlanan obezite, kalp hastalıkları için önemli bir risk faktörüdür.
Vücudumuzdaki aşırı yağlanma kan yağlarımızın da yükselmesine sebep olur. Bu nedenle kilo problemimiz varsa öncelikle ideal ağırlığımıza ulaşmalıyız.
