Sabah hipertansiyon basıncı
İçerik
- Kan Basıncı ve Kalp Hızı Hakkında Yanlış Bilinenler - Doç. Dr. Murat Turfan
- Sinsi Tehlike: Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) / İzmir Ekol Hastanesi
- Hipertansiyon ve Evde Kan Basıncı Takibi (Prof. Dr. Tekin AKPOLAT)
- Hipertansiyon
- Sinsi Tehlike: Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
- Kan Basıncı ve Kalp Hızı Hakkında Yanlış Bilinenler
- Hipertansiyon Hakkında Merak Edilenler
Kan basıncı kalbin atardamarlara attığı kanın damar duvarına yaptığı basınçtır. Kan dolaşımı bu basınçla sağlanır. Basınç her kalp atımıyla yükselir sonra düşer. Basıncın kalp atımıyla yükseldiği en yüksek seviye sistolik kan basıncı halk arasında büyük tansiyon ve düştüğü en alt seviye ise diyastolik kan basıncı küçük tansiyon sabah hipertansiyon basıncı adlandırılır. Kan basıncı damar içine yerleştirilebilecek bir kateter yardımıyla doğrudan, atardamardaki kan akımının dışarıdan bir manşon yardımıyla baskı altına alınmasıyla da dolaylı olarak ölçülebilir.
Manşon yardımı sıkıştırılaran damarda dolaşımın durur ve manşonun indirilmesiyle dolaşımın başladığı basınç manometreyle belirlenir. Ayrıca kalp atımının damarlarda oluşturduğu basınç ve kan dolaşımı damarların titreşmesine yol açar bu seslerde steteskop yardımı ile nabız bölgelerinden duyulabilir.
Yüksek tansiyonu kontrol altına almak adına, yaşam tarzınızı değiştirmeye yönelik meşakkatli yollara girişmeniz gerekebilir. Beslenme programınız, yaşam ritüellerinizde bazı değişikliklere gitmeniz gerekebilir.
İşte manşonla sıkıştırılan nabız bölgesinin bir steteskopla dinlenildiğinde dolaşım seslerinin ilk duyulmaya başladığı basınç sistolik büyük tansiyonseslerin kaybolduğu basınçta diyastolik küçük tansiyon kan basıncıdır. Kan dolaşımının çeşitli bozukluklara yol açmaması için belirli normal kan basıncı-tansiyon düzeylerde olması gereklidir. Kan basıncı normalden düşükse özellikle beyin beslenme yetersizliğine yol açarak baş dönmesi-bayılmaya, yüksekse tüm damarlarda ve özellikle beyin, kalp, böbrek gibi organlarda hasarlanmaya yol açabilir.
Bilgi Almak mı İstiyorsunuz? Whatsapp Hattımız için Tıklayınız Kan basıncı tansiyon ölçümü nasıl yapılır?
Kan basıncını ölçerken dikkat edilmesi gereken bazı durumlar vardır. Ağrı, ateş ya da kızgınlık gibi durumlarda yapılan kan basıncı ölçümünün hipertansiyon hastalığı teşhisinde yardımcı olmayacağı bilinmelidir.
Akut rahatsızlık durumunda yapılan ölçümlerin çok değişkenlik gösterebileceği ve güvenilir olmayacağı bilinmelidir. Ölçüm öncesi 30 dakikalık sürede tüketilen yemek, sigara ya da kahve gibi içeceklerin kan basıncını etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Yemekten hemen sonra yapılan ölçümlerde kan basıncı daha düşük olarak ölçülürken, sigara ve kahve sonrası ise daha yüksek basınçlarla karşılaşılabilir.
Bazı ilaçlar kan basıncını etkiler, ilk kez kan basıncı ölçülecekse ölçüm her iki koldan yapılmalı, sonraki ölçümler yüksek çıkan koldan yapılmalıdır.
Ölçüm sırasında bacak bacak üstüne atılmamalı, konuşmamalı, öksürülmemelidir. Kan basıncı ölçülürken 5 dakikalık istirahat sonrası sırt dayalı oturur ya da yatar pozisyonda olunmalıdır. Kol ya da bileğe bağlanan cihaz kalp hizasında tutulmalı, ölçüm yapılan kısım kollukla ya da diğer elle desteklenmelidir. El avuç yukarı bakacak şekilde gevşek tutulmalı, bilekten bükiilmemeli ve yumruk yapılmamalıdır. Manşon nabız atardamarın bir kaç cm yukarısına yerleştirilmelidir.
Manşon genişliği cihazı ölçüm yapılacak kişinin kol genişliği ile uyumlu olmalıdır. Standart ölçülerde bir manşon ile obez birinin kan basıncının ölçülmesi küçük manşon kullanılması kan basıncının olduğundan daha yüksek ölçülmesine yol açabilir.
Manşon bölgesi çıplak olmalıdır. Dar ve kalın kıyafetlerin üzerinden manşon yerleştirilmesi damarın fazla sıkışmasına nedeniyle kan basıncının yanlış ölçülmesine yol açabilir. Elle yapılan manşon şişirmelerinde nabız hissedilerek basınç artırılmalıdır.
Steteskop ile sabah hipertansiyon basıncı nabız yüksek tansiyon - yüksek tansiyonun nedenleri yapılmalıdır. Nabız hissedilmediği basıncın 20 mmHg kadar üzeri yapılan şişirmeler yeterlidir.
Kan Basıncı ve Kalp Hızı Hakkında Yanlış Bilinenler - Doç. Dr. Murat Turfan
Nabız hissedilmeksizin yüksek basınçlara kadar yapılan şişirme manşon bölgesinde fazlaca rahatsızlığa yol açacak, kan basıncı ölçümünü geciktirecek hem de damarda spazm oluşturarak kan basıncının olduğundan daha düşük bulunmasına yol açabilecektir.
Elle yapılan manşon indirmelerinde basınç saniyede mmllg kadar indirilmelidir. Daha hızlı yapılacak indirmelerde nabız hissedilmesi ya da seslerin duyulması daha geç daha düşük basınç algılanabilir. Uzun süreli manşon şişik kalması durumunda dinleme ile sesler daha az duyulabilir.
Sinsi Tehlike: Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) / İzmir Ekol Hastanesi
Tekrarlanan ölçümlerde manşon tam olarak indirilip bir kaç dakika beklendikten sonra ölçüm yapılmalıdır. Üst üste sık yapılan ölçümlerde damarda spazm oluşması ile kan basıncı daha düşük ölçülebilir. Otomatik cihazlarla yapılan ölçümlerde cihazın pilinin zayıf olmaması önemlidir.
Ambulatuvar kan basıncı aleti denilen 24 saat süreyle kan basıncı yapan aletlerle yapılan ölçümler kan basıncı yüksekliği tanısı konulmasında yararlı bir şekilde kullanılmaktadır.
Vücutta hergiin olan hormonal dalgalanmaya bağlı olarak kan basıncı değerlerinde de dalgalanma olur. Sabah saatlerinde kan basıncı akşama göre daha düşüktür. Gece uykuya dalınması ile belirgin olarak düşer. Sabahın erken saatlerindeyse hormonal uyanma ile kısa bir süre yükselir.
Hipertansiyon ve Evde Kan Basıncı Takibi (Prof. Dr. Tekin AKPOLAT)
Bu durum takip sırasında günlük ya da farklı zamanlarda farklı kan basınçları ile karşılaşılmasını sağlar, işte 24 saatlik ambulatuvar kan basıncı aletleri ile yapılan ölçümler gece, gündüz ve istirahat çalışma dönemleri gibi basınçları yansıttığı için oldukça yararlıdır. İdeal kan basıncı var mıdır? İdeal kan basıncı düzeyinin belirlenmesine yönelik birçok çalışma yapılmıştır. Örneğin sistolik kan basıncı mmllg olan kişi için daha yüksek hastalık ve ölüm oranı olmasına karşın ilaç tedavisi gerektirdiği sonucuna işaret etmez.
Optimum kan basıncıyla ilaç tedavisi gerektiren kan basıncı düzeyleri farklıdır. Yani yüksek kan basıncı hipertansiyon sistolik kan basıncının mmllg halk arasında 14 ve üzeri ya da diyastolik kan basıncının 90 mml Ig halk arasında 9 ve üzeri olmasıdır.
Bir kaç gün takip yapılarak ya da farklı zamanlarda birden çok kez kan basıncının yüksek ölçülmesi hipertansiyon olarak kabul edilir. En az iki kez sistolik kan basıncının mmllg ve üzeri ya da diyastolik kan basıncının 90 mml lg ve üzeri olduğunda kan basıncı kontrolüne yönelik davranışsal ve ilaç tedavileri başlanmalıdır.
Hatta davranışsal önlemler optimum kan basıncı değerlerinden daha yüksek kan basıncı değerleri ölçüldüğünde tavsiye edilmelidir. Kan basıncı neden yükselir?
Hipertansiyon
Hipertansiyon nedenleri nelerdir? Kan basıncının iki önemli belirleyicisi vardır. Bunlar kalbin pompaladığı kan miktarı ve sinir-endokrin nöroendokrin sistemlerin damar duvarı üzerinde oluşturduğu dirençtir. Kan dolaşımının devamlılığının sağlanabilmesi için kan basıncının vücut için gerekli düzeylerde tutulmalıdır. Bu denge pompalanan kan ya da dirençte değişiklikler oluşturularak sağlanır. Kalbin kan pompalamasında ya da kan dolaşımını düzenleyen nöroendokrin sistemde ya da damarların bu bu sistemin uyarılarına verdiği yanıttaki bozukluk durumunda kan basıncı regiilasyonu bozulur.
Sinsi Tehlike: Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
Altta yatan neden belirlenemediyse esansiyel hipertansiyon olarak adlandırılırken bir hastalığa bağlı olduğu belirlendiyse sekonder hipertansiyon olarak adlandırılır. Kan basıncı yüksekliği herhangi bir semptoma yol açmışsa doktor kontrolü ile kan basıncı normal sınırlara getirilmelidir. Bunun için dil altı ya da damar yolu ile ilaç verilerek kan basıncının daha erken düşmesi sağlanır.
Kan basıncının tekrar yükselmesinin sabah hipertansiyon basıncı ve normal sınırlarda tutulması içinde bazı tedbirler alınmalıdır.
Kan Basıncı ve Kalp Hızı Hakkında Yanlış Bilinenler
Kan basıncının sabah ve akşam düzenli takibi yapılmalıdır. Orta düzeyde tuz azaltılması kan basıncında yaklaşık 5 mmHg düşme sağlar. Vücuda alınan sodyum kan basıncının yükselmesindeki ana tetikleyicidir, tek kaynağı da sofra tuzu olan NaCl değildir. Hazır, dondurulmuş gıdalar, turşu, sirke, şalgam ve soda gibi maddelerde sodyum kaynağıdır. Diyet hem ideal ağırlığın sağlanmasına yönelik olmalı hem de potasyum içeriği yüksek, lifli gıdaların, sebze ve meyvenin oranının artırılması sağlanmalıdır.
Şişmanlarda verilen her 10 kg yaklaşık 15 mmHg kan basıncı düşüşü sağlayabilir. Lifli ve potasyum içeriği daha yüksek gıdaların tüketilmesi ile kan basıncında yaklaşık 4 mmHg azalma sağlanabilir.
Sigaranın bırakılması kardiyovasküler riskin azalmasını sağlar. Alkol ve sigara kullanımı kan basıncı düşürücü ilaçların etkinliğini azaltır. Düzenli aerobik egzersiz yapanlarda kan basıncı yaklaşık mmHg azalır. Haftada en az 3- 4 gün dakika hızlı yürüyüş, koşu sabah hipertansiyon basıncı aerobik egzersizler faydalıdır. Psikolojik gerginlik, anksiyete kan basıncında yükselmeye yol açar. Kişiselleştirilmiş gevşeme saylayıcı yöntemlerin uygulanmasını kan basıncının sabah hipertansiyon basıncı katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Halk arasında kısa sürede kan basıncının düşmesine katkı verebileceği düşüncesine bağlı olarak yaygın olarak uygulanan çeşitli yaklaşımların sarımsak yemek, limon-greyfurt suyu içmek, başına soğuk su dökmek vb yararlı olduğuna yönelik kanıtlar sınırlıdır.
Hipertansiyon Hakkında Merak Edilenler
Sarımsak, limon, kereviz vb gıdaların içerdiği potasyum ya da çeşitli kan basıncı düşürücü bileşikler nedeniyle hipertansif hastalarda diyet içeriği olarak önerilirken akut tedavi edici etkinliği tartışmalıdır. Kan basıncı yüksekliğine eşlik eden çeşitli semptomların başağrısı, kalp çapıntısı vb varlığında doktor kontrolü ile kan basıncı kontrollü olarak düşürülür. Kan basıncının kısa sürede düşürülmesinde dil altına konularak ya da damardan uygulanacak çeşitli ilaçlar kullanılır.